МӘСҚ әлеуметтік төлемдері бойынша
2024 жылдың 1 тоқсанында Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қорынан (МӘСҚ) 840 мың адам жалпы сомасы 215,2 млрд. теңгеге әлеуметтік төлемдер алды, бұл 2023 жылдың осындай кезеңімен салыстырғанда 1,5 есе артық.
Еңбекке қабілеттілігінен айырылу жағдайына МӘСҚ-дан төленетін әлеуметтік төлем міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесіне (бұдан әрі – жүйе) қатысушыға бюджет қаражаты есебінен мүгедектігі бойынша берілетін мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақыға қосымша тағайындалады. МӘСҚ-дан тағайындалатын төлем жалпы еңбекке қабілеттілігінен айырылу дәрежесін 30%-дан 100%-ға дейін медициналық-әлеуметтік сараптама белгілеген кезеңге төленеді және еңбек қызметін жалғастыруына қарамастан жүргізіледі.
2024 жылғы 1 сәуір жағдайына аталған төлемді МӘСҚ-дан 11,5 млрд. теңге сомаға 90,9 мың жүйеге қатысушы алды, бұл 2023 жылдың осындай кезеңімен салыстырғанда 31%-ға артық. Тағайындалған төлемнің ай сайынғы орташа мөлшері 57 346 теңгені құрады.
МӘСҚ-дан асыраушысынан айырылуы жағдайына төленетін әлеуметтік төлем жүйеге қатысушының асырауында болған тұлғаларға бюджет қаражаты есебінен төленетін асыраушысынан айырылуы бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақыға қосымша тағайындалады. МӘСҚ-дан тағайындалатын төлем асырауындағылар 18 жасқа толғанға дейін, ал күндізгі оқу нысаны бойынша оқитындарға 23 жасқа толғанға дейін төленеді.
Есепті кезеңде асыраушысынан айырылған 61,2 мың отбасы аталған төлемді МӘСҚ-дан 8,6 млрд. теңге сомасына алды, бұл 2023 жылдың осындай кезеңімен салыстырғанда 39%-ға артық. Тағайындалған төлемнің ай сайынғы орташа мөлшері 58 543 теңгені құрады.
МӘСҚ-дан жұмысынан айырылу жағдайына әлеуметтік төлем жүйеге қатысушыға жұмыстан шығу себептеріне қарамастан тағайындалады. Оны тағайындаудың негізгі шарты - жұмыссыз ретінде тіркелу. Тіркелу арқылы қатысушы әлеуметтік төлемді тағайындау құқығына ие болады. Төлем жүйеге қатысу өтіліне байланысты 1 айдан 6 айға дейін тағайындалады. Төлем мөлшері жұмыссыз ретінде тіркелгенге дейінгі соңғы 2 жыл ішінде МӘСҚ-ға әлеуметтік аударымдар жүргізілген орташа айлық кіріске, жүйеге қатысу өтіліне және кірісті алмастыру коэффициентіне (45%) байланысты болады.
2024 жылғы 3-айда аталған төлем 18,3 млрд. теңге сомасына жүзеге асырылды, оны 122,6 мың жүйеге қатысушы алды, бұл 2023 жылдың осындай кезеңімен салыстырғанда 2 есе көп. Бұл өсім азаматтардың «электрондық үкімет» және «электрондық еңбек биржасы» порталдары, сондай-ақ екінші деңгейлі банктердің мобильді қосымшалары арқылы төлемге өтініштер берудің электрондық нысандарының сұранысқа ие болуымен байланысты. Тағайындалған төлемнің ай сайынғы орташа мөлшері 65 402 теңгені құрады.
Жүктілікке және босануға, жаңа туған баланы (балаларды) асырап алуға байланысты кірісінен айырылған жағдайда төленетін әлеуметтік төлем жүктілігі және босануы бойынша берілген демалыстың барлық күндеріне тағайындалады.
Төлем мөлшері жүктілігі және босануы бойынша уақытша еңбекке жарамсыздық парағы берілгенге дейінгі соңғы 12 ай ішінде МӘСҚ-ға әлеуметтік аударымдар жүргізілген орташа айлық кіріске және еңбекке жарамсыздық күндерінің санына байланысты болады.
Есепті кезеңде аталған біржолғы төлемді 65,8 мың болашақ ана жалпы сомасы 81,9 млрд. теңгеге алды, бұл 2023 жылдың осындай кезеңімен салыстырғанда 19%-ға артық. Тағайындалған төлемнің орташа мөлшері 1 460 282 теңгені құрады.
МӘСҚ-дан бір жарым жасқа дейінгі бала күтіміне байланысты кірісінен айырылу жағдайына ай сайынғы әлеуметтік төлем міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесіне қатысушыға баланың туған күнінен бастап тағайындалады. Төлемнің мөлшері соңғы 2 жылда МӘСҚ-ға әлеуметтік аударымдар жүргізілген орташа айлық кірістің 40%-н құрайды. Екі және одан да көп бала туған жағдайда төлем әр балаға жеке тағайындалады.
2024 жылғы 3-айда бұл төлем 67,0 мың адамға тағайындалды, ай сайынғы орташа мөлшері 79 106 теңгені құрады. Төлем 94,9 млрд. теңге сомасында жүргізілді, бұл 2023 жылдың осындай кезеңімен салыстырғанда 1,8 есе көп.
Осылайша, міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесінен қосымша деңгей есебінен жұмыс істейтін азаматтарды әлеуметтік қорғау жұмыс істемейтіндерге қарағанда әлдеқайда жоғары.
Соңғы жылдары азаматтар үшін «үйден шықпай» мемлекеттік қызметтерді, яғни проактивті түрде қызметтерді алу кеңінен қолданылуда.
Бұл қызмет мобильді азаматтар базасында (МАБ), ұялы телефон нөмірін тіркеген жағдайда мүмкін болады. МАБ-қа egov.kz веб-порталы арқылы тіркелуге болады.
«Отбасының цифрлық картасы» ақпараттық жүйесі (ОЦК) әртүрлі себептермен мемлекеттік қызметтерге өз құқығын іске асырмаған азаматтарды анықтауға мүмкіндік береді. Бұл ретте көрсетілетін қызметті беруші мен көрсетілетін қызметті алушы арасындағы диалог азаматтың ұялы телефон нөміріне 1414 байланыс орталығы, яғни онлайн форматта жіберген смс-хабарламалармен алмасу жолымен жүреді.
2024 жылғы 1 тоқсанда ОЦК шеңберінде МӘСҚ-дан әлеуметтік төлемдер алу құқығын 767 азамат жүзеге асырды (жұмысынан айырылу бойынша – 753, бір жарым жасқа дейінгі бала күтіміне - 14).
16.04.2024